Αυτοί είναι οι Ελληνικοί δορυφόροι και η αποστολή τους

[adonis1]

Οι μικροδορυφόροι είναι δορυφόροι μικρού μεγέθους και βάρους, οι οποίοι αξιοποιούν σύγχρονες, μινιατουροποιημένες τεχνολογίες για να εκτελέσουν αποστολές που παλαιότερα απαιτούσαν μεγάλους δορυφόρους.

Συνήθως ο όρος αφορά δορυφόρους με μάζα της τάξης δεκάδων κιλών (περίπου 10–100 kg), μεγέθους ακόμα και όσο ένα κουτί παπουτσιών. Παρά το μικρό τους μέγεθος, οι μικροδορυφόροι μπορούν να φέρουν προηγμένους αισθητήρες (οπτικές και υπέρυθρες κάμερες, ραντάρ SAR, δέκτες επικοινωνιών κ.ά.) και να εκπληρώνουν ποικίλους ρόλους σε τροχιά γύρω από τη Γη. Οι συγκεκριμένοι ελληνικοί μικροδορυφόροι που ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποτελούν μέρος ενός εθνικού προγράμματος που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης (Ελλάδα 2.0) με στόχο την απόκτηση 13 δορυφόρων και τη δημιουργία ενός αυτόνομου ελληνικού “αστερισμού” στο Διάστημα. Πρόκειται για ένα σημαντικό τεχνολογικό βήμα, καθώς για πρώτη φορά η Ελλάδα αποκτά δικούς της δορυφόρους που θα κατασκευαστούν εν μέρει στη χώρα μας και θα υπηρετούν εθνικές ανάγκες.

Οι τεχνολογικές προδιαγραφές των μικροδορυφόρων του ελληνικού προγράμματος ποικίλλουν, καθώς το σύνολο περιλαμβάνει διαφορετικά είδη δορυφόρων για συμπληρωματικές χρήσεις. Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, θα αναπτυχθούν τουλάχιστον τρεις κατηγορίες μικρών δορυφόρων: δορυφόροι οπτικής/πολυφασματικής παρατήρησης, δορυφόροι θερμικής απεικόνισης και δορυφόροι ραντάρ συνθετικού διαφράγματος (SAR).

Για παράδειγμα, έχει συναφθεί συμφωνία με την ευρωπαϊκή εταιρεία Open Cosmos για την κατασκευή επτά μικροδορυφόρων 100 κιλών με πολυφασματικές κάμερες υψηλής ανάλυσης. Δύο από αυτούς θα φέρουν κάμερες υπερυψηλής ευκρίνειας (ανάλυση <1 μέτρου), ενώ οι υπόλοιποι πέντε θα μεταφέρουν συστήματα πολυφασματικών/υπερφασματικών αισθητήρων καθώς και δέκτες Internet of Things (IoT) και αυτόματου εντοπισμού πλοίων AIS.

Παράλληλα, μια άλλη σύμβαση με τη γερμανική OroraTech προβλέπει τέσσερις μικρούς δορυφόρους (τύπου CubeSat 6U) με υπέρυθρους αισθητήρες για τον εντοπισμό θερμικών εστιών και πυρκαγιών.

Επιπλέον, σε συνεργασία με την φινλανδική εταιρεία ICEYE, κατασκευάζονται οι πρώτοι ελληνικοί δορυφόροι SAR – δορυφόροι ραντάρ 100 κιλών που μπορούν να χαρτογραφούν τη Γη μέρα-νύχτα και υπό οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες. Κάθε τύπος μικροδορυφόρου διαδραματίζει διαφορετικό ρόλο: οι οπτικοί/πολυφασματικοί δίνουν εικόνες σε πολλά μήκη κύματος (οπτικό, υπέρυθρο) για γη και θάλασσα, οι θερμικοί ανιχνεύουν φωτιές και θερμές περιοχές, ενώ οι δορυφόροι SAR προσφέρουν «βλέμμα» διαπερνώντας τα νέφη και το σκοτάδι. Όλοι μαζί θα λειτουργούν ως ενιαίο σμήνος μικροδορυφόρων που θα επιτηρεί την ελληνική επικράτεια και θα παρέχει κρίσιμα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο στις αρχές.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σημαντικό μέρος της κατασκευής αυτών των δορυφόρων πραγματοποιείται από ελληνικά χέρια. Ο Πρωθυπουργός ανέφερε ότι «σημαντικά κομμάτια [των πρώτων μικροδορυφόρων] κατασκευάζονται στην Ελλάδα από Ελληνίδες και Έλληνες μηχανικούς», πολλοί εκ των οποίων μάλιστα επέστρεψαν από το εξωτερικό ειδικά για να συμμετάσχουν στο εγχείρημα. Με άλλα λόγια, οι μικροδορυφόροι αυτοί είναι ελληνικοί όχι μόνο επειδή θα ανήκουν στη χώρα, αλλά και διότι μέρος της τεχνολογίας και της καινοτομίας τους αναπτύσσεται εντός Ελλάδας.

Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του Ελληνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, με τα πρώτα απτά αποτελέσματα να εμφανίζονται εντός του 2025.

Συγκεκριμένα, στις 23 Ιουνίου 2025 εκτοξεύθηκε με επιτυχία ο πρώτος ελληνικός δορυφόρος του προγράμματος, ο DUTHSat-2, από την βάση Vandenberg στις ΗΠΑ με πύραυλο Falcon 9 της SpaceX. Ο δορυφόρος αυτός τύπου CubeSat τέθηκε σε τροχιά 510 km και ήδη ξεκίνησε τις πρώτες του δοκιμές σε συνθήκες διαστήματος. Σύμφωνα με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, μέσα στους επόμενους μήνες θα ακολουθήσουν και άλλες εκτοξεύσεις: εντός του Νοεμβρίου 2025 προγραμματίζεται η εκτόξευση ακόμη δύο μικρών δορυφόρων (CubeSats) που έχουν αναπτυχθεί από κοινοπραξίες ελληνικών εταιρειών.

Παράλληλα, οι δύο πρώτοι επιχειρησιακοί μικροδορυφόροι SAR (αυτοί που κατασκευάζει η ICEYE για λογαριασμό του ελληνικού κράτους) έχουν ήδη ολοκληρωθεί και είναι έτοιμοι προς αποστολή. Όπως δήλωσε ο υπουργός Δ. Παπαστεργίου, οι δορυφόροι αυτοί «φορτώθηκαν ήδη και αναχωρούν για τις ΗΠΑ», με την εκτόξευσή τους να προγραμματίζεται για τα τέλη Οκτωβρίου ή αρχές Νοεμβρίου 2025. Πρόκειται για τους πρώτους ελληνικούς δορυφόρους SAR, οι οποίοι μέχρι τα τέλη του 2025 θα βρίσκονται σε τροχιά. Με την έναρξη λειτουργίας τους θα αρχίσει να υλοποιείται ουσιαστικά το εθνικό δορυφορικό σύστημα, παρέχοντας ήδη από φέτος εικόνες ραντάρ πολύ υψηλής ανάλυσης για ανάγκες διαχείρισης κρίσεων, ασφάλειας και περιβαλλοντικής παρακολούθησης.

Για το 2026, προβλέπεται η ολοκλήρωση και των υπολοίπων δορυφόρων του προγράμματος. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, έως το τέλος του 2026 η Ελλάδα θα έχει θέσει σε λειτουργία το πλήρες σμήνος μικροδορυφόρων (συνολικά 13 δορυφόροι) καλύπτοντας όλες τις προαναφερθείσες τεχνολογίες (οπτική/πολυφασματική απεικόνιση, θερμική, ραντάρ). Ήδη από τον Ιούλιο 2024 έχουν υπογραφεί οι σχετικές συμβάσεις με τους αναδόχους μέσω της ESA: η εταιρεία OroraTech ανέλαβε τους 4 θερμογραφικούς δορυφόρους (με ορίζοντα εκτόξευσης 2025-26), ενώ η Open Cosmos ανέλαβε τους 7 πολυφασματικούς δορυφόρους (με στόχο παράδοσης επίσης έως το 2026). Οι δορυφόροι της Open Cosmos, όπως αναφέραμε, θα κατασκευαστούν σημαντικά στην Ελλάδα μέσω της νεοσύστατης θυγατρικής Open Cosmos Aegean, η οποία ήδη σχεδιάζει εργοστάσιο δορυφορικής συναρμολόγησης στην Αττική. Το γεγονός ότι η συναρμολόγηση θα γίνεται τοπικά σημαίνει ότι εντός του 2026 θα μπορούσαν να εκτοξευθούν αρκετοί δορυφόροι μαζί (πιθανώς ανά ομάδες), αξιοποιώντας και τις υποδομές παραγωγής εντός Ελλάδας για τα τελικά στάδια. Συνολικά, το 2025-26 θα είναι διετία έντονης δραστηριότητας, με εκτοξεύσεις που θα ολοκληρώσουν το ελληνικό δορυφορικό σμήνος.

Σημαντικό κομμάτι των επόμενων βημάτων είναι και η ανάπτυξη των συνεργασιών και υποδομών εδάφους. Το πρόγραμμα υλοποιείται σε στενή συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), ο οποίος ανέλαβε να διενεργήσει τους διεθνείς διαγωνισμούς και να επιβλέπει τεχνικά το έργο. Παρόντες στο εγχείρημα είναι επίσης το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος (ΕΛΚΕΔ) – ο εθνικός φορέας διαστήματος υπό το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης – καθώς και πολλά ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα που συμμετέχουν σε επιμέρους δράσεις. Για παράδειγμα, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ηγείται του υπο-έργου παρακολούθησης δασών, η εταιρεία Planetek Hellas ηγείται της ανάπτυξης του κυβερνητικού Space Hub και υπηρεσιών ασφαλείας, η AgroApps των υπηρεσιών γεωργίας, η TotalView των υδάτων, κ.ο.κ.. Οι κοινοπραξίες αυτές, που απαρτίζονται αμιγώς από ελληνικούς φορείς, θα δημιουργήσουν τις εφαρμογές για την αξιοποίηση των δορυφορικών δεδομένων από το κράτος και τους πολίτες. Ήδη τον Νοέμβριο 2024 υπογράφηκαν 6 συμβάσεις για τον λεγόμενο «Άξονα 3» του προγράμματος, που αφορά την ανάπτυξη ενός Κυβερνητικού Κόμβου Διαστήματος (Space Hub) και εξειδικευμένων γεωχωρικών υπηρεσιών για γεωργία, δάση, ύδατα, γη και ασφάλεια. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται ότι, παράλληλα με τους δορυφόρους (υποδομή διαστήματος), θα υπάρχει και το απαραίτητο οικοσύστημα στη Γη για την αξιοποίηση των δεδομένων τους (υποδομή εδάφους). Ο στόχος είναι όλα τα δεδομένα που θα συλλέγει το ελληνικό δορυφορικό σμήνος να μετατρέπονται σε πληροφορίες προστιθέμενης αξίας και εύχρηστες υπηρεσίες προς δημόσιους και ιδιωτικούς χρήστες.

Εντός του 2025-26 επίσης θα ολοκληρωθούν οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις παραγωγής δορυφόρων στην Ελλάδα. Η ICEYE ανακοίνωσε ότι μέσα στο 2026 θα λειτουργήσει στην Αθήνα πλήρη γραμμή παραγωγής δορυφόρων, ικανή να κατασκευάζει 3-4 δορυφόρους παράλληλα (και τουλάχιστον 8 δορυφόρους το χρόνο). Ήδη σήμερα περίπου το 15% των εξαρτημάτων κάθε δορυφόρου ICEYE παράγεται στη χώρα μας, και το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί δραστικά με το νέο εργοστάσιο. Αντίστοιχα, η Open Cosmos δρομολογεί το δικό της κέντρο παραγωγής δορυφόρων, ενισχύοντας περαιτέρω το ελληνικό διαστημικό οικοσύστημα. Αυτές οι εξελίξεις σημαίνουν ότι η υλοποίηση του ελληνικού δορυφορικού προγράμματος δεν θα σταματήσει στους πρώτους δορυφόρους, αλλά δημιουργεί τις βάσεις για διαρκή ανάπτυξη. Με γραμμές παραγωγής εντός συνόρων, η Ελλάδα θα έχει την ικανότητα να συντηρεί και να ανανεώνει τον δορυφορικό της στόλο και στο μέλλον, αλλά και να συμμετέχει σε διεθνή διαστημικά projects.

Συμπερασματικά, τα επόμενα βήματα εστιάζουν στην εγκαθίδρυση μιας βιώσιμης παρουσίας της Ελλάδας στο διάστημα. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε η διευθύντρια προγραμμάτων Γης του ESA, Simonetta Cheli, το ελληνικό πρόγραμμα αποτελεί παράδειγμα συνεργασίας που «τοποθετεί την Ελλάδα ως βασικό παράγοντα στην παρατήρηση της Γης» και χτίζει μια βιομηχανική ικανότητα ζωτικής σημασίας όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την Ευρώπη. Με κάθε νέα εκτόξευση και κάθε νέα υποδομή που ολοκληρώνεται, η χώρα μας κάνει ένα βήμα πιο κοντά στο να αποκτήσει τη δική της αυτόνομη δύναμη στο Διάστημα, ικανή να υπηρετεί στρατηγικές, οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες σε βάθος χρόνου.

Οι παραπομπές δεν είναι διαθέσιμες στους επισκέπτες. Εγγραφείτε ή Συνδεθείτε

[adonis1]

Διαγωνισμό για ανάπτυξη δορυφόρου «Made in Greece» για τις Ένοπλες Δυνάμεις προκηρύσσει το ΕΛΚΑΚ

Το έργο προβλέπει την εξ ολοκλήρου κατασκευή του δορυφόρου στην Ελλάδα με συμμετοχή ελληνικών επιχειρήσεων και φορέων

Το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) ανακοίνωσε νέα προκήρυξη που αφορά την εγχώρια ανάπτυξη δορυφόρου, ενώ παράλληλα εκκινεί προκαταρκτικές διαδικασίες για την ανάπτυξη λύσεων για την αντιμετώπιση μη επανδρωμένων συστημάτων και την ανίχνευση και παρεμβολή συστημάτων ραντάρ και επικοινωνιών.

Συγκεκριμένα, ανακοίνωσε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος (RFP) για την ανάπτυξη δορυφόρου ISR, ο οποίος θα βασίζεται στην τεχνολογία SAR για Space-based Imaging, επαυξάνοντας τις δυνατότητες των Ενόπλων Δυνάμεων στον τομέα της επιτήρησης.

Πρόκειται για την εγχώρια ανάπτυξη και την παραγωγή ενός καινοτόμου και τεχνολογικά προηγμένου δορυφόρου SAR, ο οποίος θα προσφέρει επιχειρησιακά χαρακτηριστικά που υπερβαίνουν τις διεθνώς διαθέσιμες δυνατότητες, εξασφαλίζοντας την επιτήρηση του θεάτρου επιχειρήσεων ανεξαρτήτως συνθηκών φωτισμού.

Στην Ελλάδα με συμμετοχή εγχώριων επιχειρήσεων και φορέων

Η υλοποίηση του έργου προβλέπει την εξ ολοκλήρου κατασκευή του στην Ελλάδα, με συμμετοχή ελληνικών επιχειρήσεων και φορέων, ενισχύοντας τη δημιουργία μιας ισχυρής εγχώριας βάσης στον τομέα των διαστημικών συστημάτων.

Η επιτυχής υλοποίηση του έργου θα αποτελέσει αφετηρία για την εγχώρια ανάπτυξη εξειδικευμένων και καινοτόμων αμυντικών διαστημικών εφαρμογών/τεχνολογιών, καθιερώνοντας την Ελλάδα ως αξιόπιστο τεχνολογικά εταίρο στον τομέα της διαστημικής αμυντικής βιομηχανίας, σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Πρόκειται για έργο συνολικού προϋπολογισμού 25 εκατ. ευρώ.

Επίσης, ανακοίνωσε πρόσκληση προκαταρκτικής διαβούλευσης (RFI) για ανάπτυξη Ολοκληρωμένου Συστήματος Αντιμετώπισης ΜΕΑ (Counter UAS).

Το έργο αφορά την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου επίγειου Συστήματος Αντιμετώπισης Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων, με δυνατότητες κινητικής (kinetic) και μη κινητικής (non-kinetic) αντιμετώπισης μεμονωμένων drones ή σε σμήνωση.

Το σύστημα θα ενσωματώνει προηγμένες τεχνολογίες ανίχνευσης, αναγνώρισης, παρακολούθησης, στοχοποίησης και παρεμβολής/εξουδετέρωσης απειλών, υποστηρίζοντας αυτόνομη ή δικτυοκεντρική λειτουργία.

Το σύστημα θα είναι ικανό να εκτελεί παρεμβολές στα συστήματα επικοινωνιών, παραπλάνηση πλοήγησης (GNSS spoofing) και κυβερνοεπιθέσεις ενώ θα ενσωματώνει και τη χρήση καταστροφικών όπλων για εξουδετέρωση των στόχων (π.χ. πυροβόλα συστήματα, Directive Energy Weapons, Laser guns).

Η αρχιτεκτονική του συστήματος θα είναι αρθρωτή, ώστε να εξασφαλίζεται η δυνατότητα ενσωμάτωσης σε διαφορετικές επιχειρησιακές πλατφόρμες, ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην διαλειτουργικότητα και επεκτασιμότητα του συστήματος.

Διαβούλευση για ολοκληρωμένο σύστημα για ανίχνευση και παρεμβολή συστημάτων ραντάρ

Επιπλέον, ανακοίνωσε πρόσκληση προκαταρκτικής διαβούλευσης (RFI) για ανάπτυξη Ολοκληρωμένου Συστήματος για Ανίχνευση και Παρεμβολή Συστημάτων Ραντάρ και Επικοινωνιών.

Το έργο αποσκοπεί στην ανάπτυξη ενός προηγμένου επίγειου Συστήματος Ηλεκτρονικού Πολέμου (ΗΠ), ικανό να εκτελεί ηλεκτρονική επιτήρηση, αποκάλυψη, αναγνώριση, παρακολούθηση και παρεμβολή εναντίον συστημάτων ραντάρ και επικοινωνιών.

Το σύστημα θα επιτρέπει την αντιμετώπιση πολλαπλών απειλών σε διαφορετικές συχνότητες, με εκτέλεση ευφυών παρεμβολών σε μεγάλες αποστάσεις.

Η λειτουργία του συστήματος θα υποστηρίζεται από αλγορίθμους τεχνητής νοημοσύνης για αυτόματη προσαρμογή σε περίπλοκα και μεταβαλλόμενα ηλεκτρομαγνητικά περιβάλλοντα.

Το σύστημα θα διαθέτει αρθρωτή αρχιτεκτονική, επιτρέποντας την τοποθέτησή του σε επίγειες σταθερές ή κινητές πλατφόρμες, ενώ θα υποστηρίζει αυτόνομη ή δικτυοκεντρική λειτουργία, εντασσόμενο σε υφιστάμενα συστήματα C4I των Ενόπλων Δυνάμεων.
Τι δήλωσε ο επικεφαλής του ΕΛΚΑΚ

«Το Διάστημα αποτελεί σήμερα την πέμπτη αναγνωρισμένη επιχειρησιακή διάσταση — μαζί με την ξηρά, τη θάλασσα, τον αέρα και τον κυβερνοχώρο. Με την πολύτιμη συμβολή του ΓΕΕΘΑ και σε στενή συνεργασία και τακτικό συντονισμό με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και το ΕΛΚΕΔ, το οποίο υλοποιεί την εθνική διαστημική στρατηγική ως εποπτευόμενος φορέας του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το ΕΛΚΑΚ είναι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσει την έναρξη της διαδικασίας ανταγωνιστικού διαλόγου για την εγχώρια ανάπτυξη προηγμένου δορυφόρου SAR» δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος του ΕΛΚΑΚ Παντελής Τζωρτζάκης. «Πλέον το ΕΛΚΑΚ», πρόσθεσε, «υλοποιεί έργα που καλύπτουν επιχειρησιακές απαιτήσεις και στις πέντε διαστάσεις».

«Εργαζόμαστε με συνέπεια ώστε κάθε μας πρωτοβουλία να ενισχύσει την αυτοδυναμία της χώρας, να δημιουργήσει αξία για την εθνική οικονομία και να δώσει ώθηση σε καινοτομίες με αντίκτυπο τόσο στην άμυνα όσο και στην αγορά» κατέληξε ο κ. Τζωρτζάκης.

Οι παραπομπές δεν είναι διαθέσιμες στους επισκέπτες. Εγγραφείτε ή Συνδεθείτε